Obiekty twierdzy fortowej - Atrakcja Poznania

Obiekty twierdzy fortowej – to warto zobaczyć

Poznań to doskonała lokalizacja zarówno na krótką weekendową wycieczkę, jak i dłuższy urlop. Ogrom atrakcji sprawia, że nie można się tam nudzić. W okolicy każdy znajdzie coś dla siebie – miłośnicy sztuki i architektury, poszukiwacze interesujących wydarzeń kulturalnych, ale również wielbiciele historii i kontaktu z naturą. Obiekty twierdzy fortowej to jedna z tych atrakcji, którą warto wpisać na listę lokalizacji do odwiedzenia podczas wizyty w Poznaniu. Co to za miejsce, jak się do niego dostać oraz jakie tajemnicę skrywa twierdza fortowa? Poznań zaprasza!

Twierdza fortowa – system fortyfikacji, który warto zobaczyć

Poznańska twierdza fortowa to zbiór fortyfikacji, które powstały na terenie Poznania w XIX i XX wieku. To trzeci co do wielkości system fortyfikacji w Europie, dlatego zdecydowanie zasługuje na uwagę i odwiedziny przy okazji wizyty w Poznaniu. 

Dlaczego akurat Poznań? Twierdza fortowa powstała w tej lokalizacji z powodu geograficznego położenia miasta na drodze z Rosji do Berlina. Miała być, jak zresztą całe miasto, bastionem broniącym wolności i niezależności Prus, stąd niemiecka nazwa Festung Posen. Twierdza Poznań składała się z twierdzy poligonalnej (rozciągającej się wzdłuż centrum miasta) oraz twierdzy fortowej, której zabudowania zostały w większości zachowane i pozostają własnością miasta lub prywatnych firm. Jaką historię kryją obiekty twierdzy fortowej Poznań?

Dawna twierdza fortowa Poznań – po co powstała i jak wyglądała?

Historia poznańskich fortyfikacji sięga X wieku – już wtedy w ich pobliżu został ulokowany potężny gród zabezpieczający drogę na Gniezno, wykorzystywany aż do XIII wieku. Wraz z upływem lat miasto stawiało na handel i rzemiosło, a funkcja obronna znacząco zmalała. Dopiero w momencie, gdy Poznań w wyniku II rozbioru w 1793 roku stał się częścią Prus, zauważono ponownie jego strategiczne znaczenie. Przesunięcie granicy pomiędzy pruskim a rosyjskim zaborem sprawiło, że Poznań stał się jedynym dużym miastem o potencjalnej funkcji obronnej. Jednocześnie w 1815 roku został stolicą Wielkiego Księstwa Poznańskiego, dlatego w obawie przed zrywem niepodległościowym Polaków zamieszkujących miasto zapadła decyzja o przemianie miasta w fortecę, co z jednej strony miało zapewniać dodatkowe zabezpieczenie Berlina przy potencjalnym konflikcie z Rosją, a z drugiej – stanowić jasny symbol niemieckości tych ziem.

Należy przy tym wspomnieć także o strategicznym położeniu Poznania – dogodne ukształtowanie terenu oraz rzeka Warta były kolejnymi elementami, które przemawiały za powstaniem twierdzy obronnej właśnie w tej lokalizacji. Główny fort, Fort Winiary, powstał na Cytadeli, a miast otoczono szczelnymi murami twierdzy, umacnianej systematycznie osiemnastoma fortami położonymi w promieniu kilku kilometrów od centrum miasta. Umocnienia rozbudowywano aż do końca XIX wieku. Forty główne zostały zbudowane na planie pięciokąta i otoczone fosą oraz wałem artyleryjskim; zgodnie z rozporządzeniem Wilhelma I nadawano im nazwy wybitnych generałów pruskich. Wskutek wszystkich powyższych działań Poznań stał się jedną z największych budowli fortecznych w Europie, zdolną wytrzymać nawet wieloletnie oblężenie. Rozwój techniki wojennej oraz samego miasta sprawił jednak, że wewnętrzny pierścień fortyfikacji został rozebrany, ponieważ przestał pełnić funkcje militarne. Twierdza Poznań została ponownie wykorzystana w 1945 roku, gdy Niemcy bronili miasta przed nacierającymi wojskami sowieckimi; stare fortyfikacje pozwoliły na obronę przez ponad miesiąc.

Twierdza fortowa obecnie – co warto zobaczyć?

Jeśli chodzi o pozostałości po Festung Posen, do dziś zachowało się niewiele części dawnej twierdzy poligonalnej. Pozostałości po pruskich fortyfikacjach to przede wszystkim pojedyncze forty, ruiny oraz największy park w mieście – Cytadela, w którym znajdują się fragmenty Fortu Winiary czy zachodni przyczółek Śluzy Katedralnej. Zewnętrzny pierścień fortów został zachowany niemal w całości. W 1983 roku ocalałe forty zostały wpisane do rejestru zabytków, jednak nie uchroniło ich to przed dalszą dewastacją. Aktualnie część lokalizacji znajduje się w rękach prywatnych (na przykład fort III a, na którego terenie znajduje się krematorium), a niektóre udostępniono turystom.

Poznański Szlak Forteczny – odkryj tajemnice Twierdzy Poznań

Poznański Szlak Forteczny to szlak turystyczny, który biegnie przez kilkadziesiąt obiektów Twierdzy Poznań. W jego skład wchodzą zarówno elementy twierdzy poligonalnej (położone w centrum miasta), jak i twierdzy fortowej (otaczającej miasto), a także obiekty stanowiące uzupełnienie twierdzy fortowej. Wzdłuż szlaku ustawiono tablice informacyjne opisujące poszczególne punkty na szlaku oraz odsyłające do strony internetowej, na której znajduje się mapa wszystkich obiektów oraz szczegółowe informacje.

Ogromną popularnością cieszą się Dni Twierdzy Poznań, podczas których można zwiedzić dawne obiekty fortyfikacyjne.

Jak zwiedzać obiekty twierdzy fortowej Poznań? Praktyczne informacje

Jeśli chodzi o atrakcje turystyczne w Poznaniu, przed rozpoczęciem zwiedzania zdecydowanie zalecamy stworzenie listy i poruszanie się po mieście zgodnie z harmonogramem – w przeciwnym wypadku może się okazać, że weekendowy wyjazd to zdecydowanie za krótko, by poznać Poznań! Jeśli chcesz odkryć wszystkie sekrety dawnych obiektów fortyfikacyjnych, najlepszym rozwiązaniem będzie nocleg w centrum miasta – to świetna baza wypadowa, która pozwala na zwiedzenie nie tylko twierdzy fortowej, ale również innych atrakcji Poznania. Doskonały dojazd sprawia, że możesz poruszać się komunikacją miejską, dlatego warto wybrać hotel położony w pobliżu Dworca Głównego.

Przed wyruszeniem na wyprawę po pozostałościach Twierdzy Poznań odwiedź stronę internetową Poznańskiego Szlaku Fortecznego – znajdziesz na niej wiele praktycznych informacji dotyczących zwiedzania poszczególnych punktów. Niektóre fortyfikacje zostały zniszczone do tego stopnia, że ich eksplorowanie stało się potencjalnie niebezpieczne. Nie znaczy to jednak, że pozostają one całkowicie niedostępne – osobom bez doświadczenia polecane jest skorzystanie z usług przewodnika. Dzięki temu nie tylko zwiedzisz najciekawsze obiekty, ale również poznasz ich historię. Zapoznaj się również z godzinami otwarcia schronów i muzeów, ponieważ nie wszystkie obiekty są dostępne przez cały rok. 

Świetną okazją, by wybrać się na wycieczkę szlakiem poznańskich fortyfikacji, są coroczne Dni Twierdzy Poznań, podczas których wszystkie atrakcje są udostępniane zwiedzającym. Wycieczki z przewodnikiem, gry terenowe, filmy, rekonstrukcje historyczne, wystawy czasowe – to tylko niektóre z atrakcji czekających na odwiedzających podczas Dni Twierdzy Poznań. Dużym zainteresowaniem cieszy się także mobilny przewodnik po fortyfikacjach twierdzy fortowej, który ukazuje specyfikę działania twierdzy fortowej w przystępnej, wygodnej formie – wystarczy urządzenie mobilne z dostępem do internetu. Trasa została zaplanowana w taki sposób, by zminimalizować poruszanie się po ruchliwych ulicach, dlatego warto wybrać się na nią w ramach wycieczki rowerowej.